నాకు తోడుగా నీడగా ఉన్నవి పుస్తకాలే : పి. జ్యోతి తెలుపు

ఓ తల్లి, ఓ తండ్రి, ఓ చెల్లి, ఓ అన్న, ఓ కొడుకు, ఓ స్నేహితుడు నా పక్కన ఉండాలని నేను కోరుకున్న ప్రతి క్షణం నాతో ఉన్నది పుస్తకమే.

పి.జ్యోతి

నా జీవితంలో నా కున్న పెద్ద ఓదార్పు ‘పుస్తకం’. ఎన్నో సార్లు నా వాళ్ళంటూ ఒకరు దగ్గరగా ఉండాలని కోరుకున్న చాలా సందర్భాలలో, నేను ఒంటరిగా మిగిలిపోయాను తప్ప నా పక్కన ఎవరూ నిలబడలేదు. ఓ ఓదార్పు వాక్యం, ఓ సాంత్వన, ఓ ప్రేమ పూర్వక స్పర్శ, నేను అతి కఠినమైన పరిస్థితులలో కూడా మనుష్యుల నుండి పొందలేకపోయాను. అలాంటి ప్రతి సందర్భంలో నాకు స్నేహాన్ని, ఓదార్పును అందించి నాలోని దుఖానికి ఓ డైవర్షన్ ను అందించినవి పుస్తకాలే. జీవితంపై ఆశ కోల్పోయిన ప్రతీ సారి అతి భయంకరమైన పరిస్థితులలో కూడా నన్ను నేను మరచిపోవడానికి, వాస్తవం నుండి కాసేపు తప్పించుకోవడానికి, నా వాస్తవ జీవితాన్ని ఎదుర్కోవడానికి శక్తిని సమకూర్చుకోవడానికి నాకు ప్రతి నిముషం తోడ్పాటునిచ్చింది పుస్తకమే.

పుస్తకాన్ని ప్రేమించినంతగా ఎవరినీ ప్రేమించలేని స్థితికి చేరుకున్నాను. నా ఇంటి నిండా నాకు తోడుగా నీడగా ఇప్పుడు ఉన్నవి పుస్తకాలే. అవి లేకపోతే నా ఇల్లు, నా జీవితం కూడా శూన్యమే.

నా జీవితంలో ఓ అరడజను సార్లన్నా గట్టిగా ఆత్మహత్యా ప్రయత్నం చేయదలచుకున్న సందర్భాలు ఉన్నాయి. కాని అప్పుడు కూడా నాకు శక్తినిచ్చి కాస్త ఓపిక పడతాం, పోరాడుదాం అంటూ నాలో శక్తిని నింపింది కూడా పుస్తకమే. అందుకే ప్రస్తుతం పుస్తకాన్ని ప్రేమించినంతగా ఎవరినీ ప్రేమించలేని స్థితికి చేరుకున్నాను. నా ఇంటి నిండా నాకు తోడుగా నీడగా ఇప్పుడు ఉన్నవి పుస్తకాలే. అవి లేకపోతే నా ఇల్లు, నా జీవితం కూడా శూన్యమే.

చిన్నతనం నుండి పుస్తకాలు ఆసక్తితో చదువుతున్నా, నన్ను నిలబెట్టిన పుస్తకాలుగా నేను ప్రతి క్షణం గుర్తుచేసుకునే పుస్తకాలు, కథలు, ఇతివృత్తాలు ప్రత్యేకించి కొన్ని ఉన్నాయి. నేను గొప్పవాళ్ల పుస్తకాలు అన్నీ చదివలేదు. తెలుగులో, హిందీలో, ఇంగ్లీషులో కూడా చాలా మంది రచయితలు నాకు తెలియదు. చేతికి ఏ పుస్తకం వచ్చినా అది చదవుతాను. కాబట్టి ఓ క్రమంలో నా పుస్తక పఠనం ఏనాడు సాగలేదు. ‘రఘుకుమార్ అవధానం’ అని ఓ పుస్తక మితృడు నాకు కొన్ని సంవత్సరాలుగా పరిచయం. ఆయన ఓ విషయం తీసుకుని దాన్ని అధ్యయనం చేయడానికి మాత్రమే చదువుతారు. అంత ఫోకస్ రీడింగ్ నాకు లేదు. ఒకే సారి నాలుగు పుస్తకాలు మొదలెడతాను. అందులో ప్రేమ కథలు, క్లాసిక్స్, సినిమా పుస్తకలు లేదా క్రైమ్ నవలలు ఉంటాయి. ఓ నాలుగు సంవత్సరాలు ఒకే విషయంపై చదవడం, ఆ విషయం పై మార్కెట్లో దొరికే ప్రతి పుస్తకాన్ని నమిలి మింగేయడం నేను చేయలేను. నేను ఎక్కువగా చదివేది ఫిక్షన్. మేధావులు దూరంగా ఉండే పుస్తకాలనే నేను ఇప్పటికీ ఇష్టపడి చదువుతాను. అందుకని నాది సీరియస్ రీడింగ్ అని కూడా నేను చెప్పను. కాని ఓ ఇరవై పుస్తకాలన్నా చదవవలసినవి నా పక్కన లెకపోతే మాత్రం నాకు ఊపిరి ఆడదు.

నేను నా జీవితంలో చదివిన మొదటి కథ నా కాన్వెంటు చదువు కారణంగా ఇంగ్లీషు భాషలోనే.

నేను చదివిన మొదటి కథ మూడవ తరగతిలో ఇంగ్లీష్ టెక్స్ట్ బుక్ లోని మొదటి పాఠం KUTCHU AND HIS GLASSES. నెత్తిన కళ్ళజోడు పెట్టుకుని మర్చిపోయి దాని కోసం ఇళ్లంతా వెతికే కుచ్చు అనే వ్యక్తి కథ అది. అంతకు ముందు తరగతులలో ఓ పెద్ద కథలా మాకు ఏ పాఠం లేదు. అందువలన నా జీవితంలో నేను చదివిన ఈ మొదటి కథ నాకు భళే అనిపించింది. ఇప్పటికీ ఆ కథలో బొమ్మలు కూడా నాకు గుర్తు ఉన్నాయంటే కారణం ఆ సంవత్సరమంతా ఆ కథ నేను ప్రతి రోజూ చదువుతూ ఉండడమే. ఓ కథ చదివితే ఎంత సంతోషంగా ఉంటుందో ఆ కిక్కు నేను జీవితంలో మొదటి సారి ఆ కథతో అనుభవించాను. ఆ ఫీలింగ్ ఇప్పుడు కూడా మంచి కథ చదివిన ప్రతి సారి అనుభవిస్తూనే ఉంటాను. ఆ వయసులో హిందీలో తెలుగులోనూ కేవలం అక్షరాలు మాత్రమే నేర్చుకుంటున్నందువలన నాకు మిడిల్ స్కూల్ కి వచ్చే దాకా ఆ రెండు భాషల్లో వాక్యాలు కూడుకుని చదవడం మాత్రమే వచ్చు. ఆరో తరగతిలో తెలుగు అక్షరాలు, మూడవ తరగతిలో హిందీలో చిన్న చిన్న వాక్యాలు చదవిన గుర్తు అంతే. ఇంగ్లీషు టెక్స్ట్  పుస్తకం అంటే మాత్రం నాకు చాలా ఇష్టంగా ఉండేది. కథలు, బొమ్మలు అందులో ఉంటాయి కాబట్టి. అందువలన నేను నా జీవితంలో చదివిన మొదటి కథ నా కాన్వెంటు చదువు కారణంగా ఇంగ్లీషు భాషలోనే.

ఆరవ తరగతి నుండి హిందీ పరీక్షలకు ప్రైవేటుగా కట్టీ చదివేదాన్ని. ప్రతి పరీక్షకు ఓ ఆరు పుస్తకాల దాకా సిలబస్ లో ఉండేవి. అందులో ఎన్నో కథలు, కవితలు ఉండేవి. చాలా ఇష్టంగా వాటిని చదివేదాన్ని. అలా నాకే తెలియకుండా తొమ్మిదో తరగతిలో ప్రవీణ్ పరీక్ష పాస్ అయ్యేటప్పటికీ హిందీలో గొప్ప సాహిత్యం, కొందరు గొప్ప సాహిత్యకారులు పరిచయం అయ్యారు. వారిలో నన్ను అబ్బురపరిచిన మొదటి సాహిత్యీవేత్త హిందీలో నవలా సామ్రాట్టుగా పేరు పడిన ప్రేమ్ చంద్.

న్యూటన్ ఆపిల్ చెట్టు క్రింద కూర్చుని నేలపైకి రాలుతున్న ఆపిల్ కాయలను చూసి ఎలా భ్యూమ్యాకర్షణ శక్తిని కనుక్కున్నాడొ, అద్భుతమైన ఆలోచనా శక్తిని అనుభవం లోకి తీసుకువచ్చింది  ‘కఫన్’ కథా పఠనం.

సాహిత్యం పట్ల నాలో ఆసక్తి కలిగింది, కథలను విశ్లేషించే అలవాటుకు నాలో బీజం పడింది ప్రేంచంద్ సాహితీ పరిచయంతోనే. ఇవాళ నేను కొన్ని వేల పుస్తకాలు చదివాను అంటే నన్ను అంతగా ప్రభావితం చేసిన వ్యక్తి ప్రేమ్ చంద్. వీరి కథ “కఫన్” నేను నా జీవితంలో చాలా సీరియస్ గా తీసుకున్న మొదటి కథ. సాహిత్యం జీవితంలో మనకు తెలియని విభిన్నమైన కోణాలని చూపిస్తూ, మనలో ఆలోచనలను పెంచగలిగే శక్తివంతమైన ఆయుధం అవుతుంది అని, ఆ కథలను సమయం గడుపుకోవటానికి కాకుండా ప్రపంచాన్ని అర్ధం చేసుకునే దృష్టితో చదవగలిగితే మనలో ఆలోచనా శక్తి సామర్ధ్యాలు పెరుగుతాయని నాకు అవగాహనకొచ్చింది ఈ కథ ద్వారానే. అప్పటి దాకా నాకు కనిపిస్తున్న ప్రపంచం కన్నా భిన్నమైన ప్రపంచం ఒకటి ఉంది అని నాకు తెలిసింది ఈ కథ చదివిన తరువాతే.

ఎనిమిదో తరగతి చదువుతున్నప్పుడు చదివిన ఆ కథ నాకు ఇచ్చిన షాక్ సాహిత్యం పట్ల నాలో ఆసక్తిని రగిల్చింది. న్యూటన్ ఆపిల్ చెట్టు క్రింద కూర్చుని నేలపైకి రాలుతున్న ఆపిల్ కాయలను చూసి ఎలా భ్యూమ్యాకర్షణ శక్తిని కనుక్కున్నాడొ, రోజూ నేను సరదాగా చదివే కథలలోని అద్భుతమైన ఆలోచనా శక్తిని అనుభవం లోకి తీసుకువచ్చింది ఈ ‘కఫన్’ కథా పఠనం.

పురుటి నొప్పులలో ఓ స్త్రీ రాత్రంతా బాధపడుతూ ఉంటే ఆలుగడ్డలు కాల్చుకుని తింటూ బైట కబుర్లు చెప్పుకునే ఇద్దరు తండ్రీ కొడుకుల కథ ఇది. సోమరిపోతులుగా ఊరంతా చీదరించుకునే ఆ ఇద్దరు ఆ స్త్రీ భర్త, మామలు. ఆ స్త్రీ ప్రసవం కాక చనిపోతే ఆమె శవ దహనానికి ఊరంతా చందా వేసుకుని ఇచ్చిన డబ్బును తీసుకుని వీళ్లు సుబ్బరంగా తిని తాగడానికి ఖర్చుపెడుతున్నప్పుడు నాకు ఆ పాత్రల మీద జుగుప్స కలిగింది. కాని చివర్లో కడుపు నిండా తిండి తిని వారు కార్చిన కన్నీటి మధ్యన జీవితపు చేదు వాస్తవాన్నిరచయిత చెప్పిన తీరు నాలో అర్ధం కాని బాధను కలిగించింది.

ఈ కథ తరువాత నాలో మనుష్యులలోని పేదరికాన్ని చూసే దృష్టి మారింది. దుర్మార్గులు అని సమజంలో ముద్ర పడిన వారి పట్ల కుతూహాలం పెరిగింది.

మొదట ఈ కథ చదివినప్పుడు నాకేమీ అర్ధం కాలేదు. కాని మనసులో ఏదో దుఖం, బాధ మాత్రం మిగిలిపోయాయి. నా చిన్ని బుర్రను పిచ్చి పిచ్చిగా, గందరగోళంగా మార్చింది ఈ కథ. ఆ పాత్రల మీద కోపం, జాలి ఒకే సారి కలిగాయి. ఈ కాంబినేషన్ తో మనసులో రేగిన అలజడి నాకు అర్ధం కాలేదు.

అప్పట్లో కథలను విశ్లేషిస్తూ కొన్ని గైడ్లు ఉండేవి. అందులో పాత్రల చరిత్ర చిత్రణ, కథ వెనుక ఆలోచన అంటూ రెండు హెడ్డింగులుండేవి. అవి చదివిన తరువాత, నేను ఈ ‘కఫన్’ కథను ఎన్ని సార్లు చదివానో లెక్కలేదు. ఈ కథ తరువాత నాలో మనుష్యులలోని పేదరికాన్ని చూసే దృష్టి మారింది. దుర్మార్గులు అని సమజంలో ముద్ర పడిన వారి పట్ల కుతూహాలం పెరిగింది. ముఖ్యంగా మనుష్యులను పరిశీలించడం నాకున్న పరిధిలో నేను అలవాటు చేసుకున్నాను. అంటే ఆ గుణాలకు బీజం వేసింది ‘కఫన్’ కథ. నా వరకు నాకు ప్రపంచ చరిత్రలోనే నేను చదివిన ఓ అద్భుతం ఈ కథ.

కథను ఎలా చూడాలో, రచయిత చెప్పే విషయాల నుండి అతను చెప్పని, చెప్పలేని విషయాల వైపుకు పాఠకులు ఎలా ప్రయాణించాలో నాకు నేర్పిన కథ ‘కఫన్’.

ఈ కథను తరువాత మృణాల్ సేణ్ గారు “ఒక ఊరి కథ” పేరుతో సినిమాగా తీసారు. దాన్ని నాకు ఇరవై ఏళ్ళు దాటిన వయసులో చూసాను. సినిమా చాలా బావుంటుంది. కాని ఈ కథ మొదటి సారి చదివినప్పుడు ఇచ్చిన షాక్ ఈ సినిమా ఇవ్వలేకపోయింది. అప్పటికి ఇటువంటి కథావస్తువుతో నేను కొంత సాహిత్యం చదివి ఉండడం వలన కావచ్చు కధ చదివినప్పుడు కలిగిన ఫీలింగ్ సినిమాతో కలగలేదు. కథను ఎలా చూడాలో, రచయిత చెప్పే విషయాల నుండి అతను చెప్పని, చెప్పలేని విషయాల వైపుకు పాఠకులు ఎలా ప్రయాణించాలో నాకు నేర్పిన కథ ‘కఫన్’.

ప్రేమ్ చంద్ రాసిన నవలలో చాలా మంది ‘గోదాన్’ ని ప్రస్తావిస్తారు. కాని ఆయన రాసిన ‘సేవాసదన్’ నాకు వ్యక్తిగతంగా చాలా లాభం చేకూర్చిన నవల. ఓ మామూలు సంసార స్త్రీ తన మంచితనంతో కుటుంబంలో పేరు సంపాదించుకుని, సమజం నుండి మెప్పుని పొందాలని కోరుకుంటుంది. కాని ఇంట్లోని మగవారు వేశ్యలపై చూపే ఆసక్తి, వారి కోసం ఏమైనా చేయగల వారి ధైర్యం, ఇంటికి సంబంధించిన ప్రతి ఉత్సవంలోనూ ఈ వేశ్యలకు అప్పు చేసి మరీ ఆతిద్యం ఇచ్చి వారిని ఇంటికి పిలిపించుకుని ఆట పాట పెట్టించుకుని వారి కాలి చెప్పులను మోసే వారి నైజం, ముఖ్యంగా వారి నగలను, చీరలను ఆశగా చూసే నిత్యం అవే మాట్లాడుకుంటూ ఆ వేశ్యలను ఆశతో, అసూయతో చూసే తోటీ స్త్రీలను చూసి ఈమె ఆశ్చర్యపోతుంది. ఎప్పుడూ కళకళలాడుతూ ఉండే ఆ వేశ్యలను ఓ పక్క చాటున అగౌరవపరుస్తూనే వారిని ఆశతో, భక్తితో, భయంతో చూసే సమాజాన్ని గమనించి ఆమె కూడా ఆ గౌరవాన్ని, గుర్తింపుని కోరుకుంటుంది. తనని స్త్రీగా కూడా చూడలేని భర్త ఆ వేశ్యల చూపు కోసం పడుతున్న శ్రమను చూసిన తరువాత ఆమె కూడా వేశ్యగా మారుతుంది. చివరకు ఆ వేశ్యా వృత్తిలోని చీకటి కోణాన్ని గమనించి ఓ ఆశ్రమంలోకి చేరిపోతుంది.

ఈ నవలలో సమాజం స్త్రీల పట్ల చూపే హిపోక్రసిపై చాలా గొప్ప ప్రశ్నలుంటాయి. ఓ పక్క నైతికత గురించి ప్రచారం చేస్తూ, వేశ్యలను గౌరవిస్తూ, ఆదరిస్తూ, వారికి కాళ్ళోత్తే సమాజం, మరో ప్రక్క సంసార స్త్రీలను లోకువగా చూడడం, బీదగా ఉంచడం, చాలా సందర్భాలలో పట్టించుకోకపోవడం వెనుక ఉన్న నైతిక రాజకీయాన్ని ప్రశ్నించిన గొప్ప నవల ఇది. ప్రస్తుతం సినిమా తారలను గమనిస్తే ఈ నవలలో చర్చించిన ఎన్నో విషయాలు సహేతుకం అనిపిస్తాయి. నైతికత అని అరుస్తూ శృంగార తారలను పూజించే వ్యవ్యస్థ, ఎటువంటి స్త్రీలను తయారు చేయగలదో గమనిస్తూనే ఉన్నాం. ఆ పేరు, గుర్తింపు కోసం గ్లామర్ ప్రపంచం ఎంతగా కలుషితం అవుతుందో చూస్తూ తరువాత వ్యక్తిగతంగా వారిని విమర్శిస్తూ జీవించే వ్యక్తులు చేసే చర్చలు వింటూ వీటి వెనుక సమాజ హిపోక్రసిని గమనించడం ఈ నవల నాకు నేర్పీంది. ఈ స్థితి ఇలాగే ఉంటే సమాజంలో స్త్రీ స్థానం మార్కెట్టు వరకే పరిమితం అయి ఉండిపోతుందని, ఇష్టపడి మరీ మార్కెట్టుని కోరుకుని తానూ ఓ వస్తువుగానే మిగిలిపోవడానికి స్త్రీ మనస్పూర్తిగా ఇష్టపడుతుందనే వాస్తవాన్ని నాకు కాలేజీ రోజుల్లోనే పరిచయం చేసిన నవల ‘సేవా సదన్’. ఈ నవల నాపై ఎంత ప్రభావం చూపిందంటే నేను మేకప్, బాడీ గ్రూమింగ్ లకు చిన్నతనం నుండే దూరంగా ఉంచడానికి సహయపడింది.

“అప్పు అంటే తప్పు” అన్నది నాకు నేర్పిన నవల ఇది.

ప్రేమ్ చంద్ గారిదే ‘గబన్’ అనే మరో నవల నగల పిచ్చి నుండి నన్ను చాలా దూరంగా నెట్టింది. ముఖ్యంగా విలాస ఖర్చుల నుండి మనం ఎందుకు దూరంగా ఉండాలో నాకు నేర్పిన కథ ఇది. ఇప్పటికీ ఒక్క రూపాయి అప్పు చేయకుండా ఏ ప్రలోభాలకీ లొంగకుండా ఉన్నంతలోనే దర్జాగా జీవించగలుగుతున్నానంటే నాపై ఈ నవల చూపిన ప్రభావమే కారణం.

“అప్పు అంటే తప్పు” అన్నది నాకు నేర్పిన నవల ఇది. ఎంత ఇష్టమైన దాని కోసమైనా సరే అప్పు చేయరాదు అన్న సూత్రాన్ని నేను అలవర్చుకుంది ఈ నవల చదివిన తరువాతే. ఓ సంవత్సరం క్రితం పూర్తి కాష్ ఇచ్చి నేను కారు కొంటుంటే లోన్ తీసుకోవడానికి వ్యతిరేకంగా ఉన్న నన్ను వింతగా చూస్తున్న షాపులోని ఏజెంట్లను చూసి నేను చాలా వెనుకబడి ఉన్నానా అని ఓ క్షణం అనిపించంది. నాలుగు సంవత్సరాలుగా ఆ కారు కొనడానికి డబ్బు సేవ్ చేసుకుంటూ ఖర్చులు తగ్గించుకుని అనుకున్న డబ్బు కూడిన తరువాతే కారు కొనడానికి షాపుకి వెళితే, మీకు లోన్ ఇస్తాం మేడం రైల్వే ఎంప్లాయి కదా మీరు హాయిగా లోన్ తీసుకోండి అని నాకు లోన్ వల్ల ప్రయోజనాలు, టాక్స్ బెనిఫిట్లు వివరించి చెప్పిన వారికి కన్వింసింగ్ గా నేను సమాధానం చెప్పలేకపోయాను. కాని లోన్ తీసుకోలేకపోయాను. కాష్ ఇచ్చే కారు కొనుక్కున్నాను. మన దగ్గర డబ్బు ఉన్నప్పుడే వస్తువు కొనుక్కోవాలి అని నాలా అనుకునే వారు ఇప్పుడు పెద్దగా లేరేమో కాని ఒక్క రూపాయి అప్పు లేకుండా చివరి దాకా జీవించాలన్న నా ధ్యేయం వెనుక మాత్రం ఈ నవల ప్రేరణ ఉందన్నది వాస్తవం.

చాలా మంది లోన్ అప్పు కాదు అనే ఆలోచనలో ఉన్నారని నాకు అప్పటి దాకా తెలియదు అన్నది వేరే విషయం. అయినా వారి వాదనకు కన్విన్స్ అవ్వలేకపోవడానికి నాలో అప్పు పట్ల వ్యతిరేకత ఏర్పడడానికి ఈ పుస్తకం మొదటి కారణం.

ఓ మనిషి జీవితంలో జీవించడానికి ప్రేరణ ఇవ్వడానికన్నా మరే గొప్ప పని ఈ ప్రపంచంలో ఊండదని నేను నేర్చుకున్నది ఈ కథతోనే.

ఇక తరువాత నాకు బాగా ఇష్టమైన కథ ఓ హెన్రీ రాసిన ‘ధి లాస్ట్ లీఫ్’. జీవితంలో ఓ మనిషి గడ్డు స్థితిలోకూడా తనను తానూ పాజిటీవ్ గా ఎలా మలచుకొవచ్చో చెప్పిన కథ ఇది. అలాగే ఓ మనిషి జీవితంలో జీవించడానికి ప్రేరణ ఇవ్వడానికన్నా మరే గొప్ప పని ఈ ప్రపంచంలో ఊండదని నేను నేర్చుకున్నది ఈ కథతోనే. ఈ కథ నన్ను ఎంతగా అంటుకుని ఉండిపోయిందంటే, నాకో విచిత్రమైన అలవాటు ఈ కథతో మొదలయింది. ఇక్కడ చెబితే కొందరికి నేను పిచ్చిదానిలా కనిపిస్తానేమో కాని ఈ కథను ప్రస్తావించినప్పుడు, ఆ కథ నన్ను ప్రభావితం చేసిన తీరు చెప్పవలసినప్పుడు నాకున్న ఓ వింత అలవాటు చెప్పాలి.

చాలా స్ట్రెస్ లో ఉన్నప్పుడూ భవిష్యత్తుపై చాలా భయం ఏర్పడినప్పుడు, అనుకున్నపని అవుతుందా లేదా అన్న చింత నాలో మొదలయినప్పుడు నా బాధను, భయాన్ని పంచుకునే మనుష్యులు నా దగ్గర ఎవరూ ఉండనప్పుడు నేను నా చుట్టూ పరిసరాలలో ఓ వస్తువుని ఎంచుకుని వాటిలో ఓ పాజిటివ్ మెసేజ్ పొందే ప్రయత్నం చేస్తాను.

తుఫాను రాత్రి పడిపోకుండా నిలిచి ఉన్న ఆ ఆఖరి ఆకు జీవితంపై ఆ కథలో అమ్మాయికి ఆశ రగిలించినట్లు నేను ఏదో ఓ ఆటలో ఇలాంటి ఆశను వెతుక్కోవడం నేర్చుకున్నాను.

ఉదాహరణకు నెను టూ వీలర్ పై వెళ్తున్నాను అనుకోండి. నాకు సంబంధించిన ఏదో ఓ విషయం పై ఓ కబురు రావలసి ఉంది. దాని పట్ల నాలో అంతులేని అలజడి. అప్పుడు నా గుండే వేగంగా కొట్టుకుంటూ, నా రక్త ప్రసరణ పెరిగిపోయి, శరీరమంతా చెమట్లు పడుతూ ఉంటాయి. అలాంటప్పుడు నేను కంట్రోల్ తప్పకుండా ఉండడానికి నా ఎదురుగా వచ్చే ఓ వాహనం రంగుని ఎన్నుకుని నేను నా గమ్యం చేరేదాకా ఈ రంగున్న ఓ యాభై టూ వీలర్లు నాకు ఎదురు వస్తే నేను అనుకున్న పని అవుతుంది అంటూ నా దృష్టిని ఆ రంగు టూ వీలర్లను వెతకడంలో పడేస్తాను. అప్పుడు కొంత శరీరంలో వణుకు తగ్గి మెదడు కాస్త పని చేయడం మొదలవుతుంది. భయం తగ్గి ఓ పాజిటీవ్ ధోరణిలో కి వెళ్లిపోతాను. ఇక ఆ రంగు బళ్లను వెతకడంపై నా దృష్టిని కేంద్రీకరిస్తాను. ఇలా ఎన్నో సార్లు ఆక్సిడేంట్లు అవకుండా నన్ను నేను కాపాడుకున్నాను. చెప్పుకోవడానికి వింతగా ఉన్నా ఇది నా అలజడిని తగ్గించుకోవడానికి నేను కనుక్కున్న “లాస్ట్ లీఫ్ కాంసెప్ట్”. తుఫాను రాత్రి పడిపోకుండా నిలిచి ఉన్న ఆ ఆఖరి ఆకు జీవితంపై ఆ కథలో అమ్మాయికి ఆశ రగిలించినట్లు నేను ఏదో ఓ ఆటలో ఇలాంటి ఆశను వెతుక్కోవడం నేర్చుకున్నాను.

నా ఒంటరి జీవితంలో నేను అతి గడ్డు కాలాన్ని ఇలాగే దాటాను. చాలా సార్లు నా జీవితంలో నాకు కావల్సిన రీతిలో రిజల్టు రాలేదు. కాని ఆ కబురు అందుకునే దాకా నా శరీరం, మెదడు పడే వేదనను తప్పించడానికి ఈ టేక్నిక్ నాకు బాగా ఉపయోగపడింది. ఓ సంవత్సర కాలం నుండి ఈ అలవాటు వెనుకబడింది. కారణం, అన్నిటిని అతీతంగా నేను మారిపోవడమే. జరగవలసిన నష్టాలు అన్నీ జరిగాక, ఇక మనకు ప్రత్యేకంగా జరిగే మంచి ఏం ఉండదు అనే నిర్ణయానికి వచ్చాక మనసు అన్నిటికీ స్పందించడం మానేస్తుంది. ఏ భయమూ ఉండదు. ప్రస్తుతం ఆ స్థితికి చేరుకున్నాను కాని అంతకు ముంది ప్రతి విషయానికి ఏమవుతుందో ఏమో అనే ఓ భయం నాలో విపరీతంగా ఉండేది. అలాంటి సమయంలో నాకు ఈ టెక్నిక్ చాలా ఉపయోగపడింది.

నిజం చెప్పాలంటే అటువంటి సమయంలో నా అలజడి గ్రహించిన వాళ్ళు కూడా నాకు సహాయంగా ఎప్పుడూ నిలబడలేదు. వాళ్ళకి నన్ను ఆ స్థితిలో ఉన్నప్పుడు చూడడం ఆనందంగా ఉండేది కాబోలు. అలాంటి సమయంలో కావలని నన్ను ఒంటరి చేసే వాళ్ళు. నేను నాలోని అలజడి బైటకు కనపడనీయకుండా ఇదిగో ఇలాంటి ఓ వ్యాయామం పెట్టుకుని నన్ను నేను నిలకడగా ఉంచుకోవడానికి ప్రయత్నించేదాన్ని. ఇది ‘ది లాస్ట్ లీఫ్’ నాకిచ్చిన ఐడియా అనమాట.

తన సొంత లాభం తప్ప మరేమీ ఆలోచించని ఓ ధనిక స్వార్ధపరుడు చివరకు మనిషిగా మారే క్రమాన్ని టాల్‌స్టాయ్ ‘ది మాస్టర్ అండ్ ది మాన్’ కథలో చూపించిన విధానం అత్యద్భుతం.

రష్యన్ సాహిత్యం అంటే నాకు చాలా ఇష్టం. ముఖ్యంగా టాల్‌స్టాయ్ రెండు రచనలు నన్ను చాలా విపత్కర సమయాలలో సంయమంతో ఉండేలా ట్రెయిన్ చేసాయి. ఆయన రచనలన్నీ నాకు చాలా ఇష్టం. వ్యక్తిగతంగా నేను లాభం పొందింది ‘ది మాస్టర్ అండ్ ది మాన్’ అనే ఓ కథ నుండి, తరువాత ‘రిసరక్షణ్’ అనే నవల నుండి. ఈ రెండు నా జీవితానికి చేసిన మేలు నేను ఎంత చెప్పినా తక్కువే.

తన సొంత లాభం తప్ప మరేమీ ఆలోచించని ఓ ధనిక స్వార్ధపరుడు చివరకు మనిషిగా మారే క్రమాన్ని టాల్‌స్టాయ్ ‘ది మాస్టర్ అండ్ ది మాన్’ కథలో చూపించిన విధానం అత్యద్భుతం. నౌకరుని అప్పటిదాకా ఆయన మనిషిగా చూడడు. అతనితో పాటు మరో ఊరికి వెళ్ళవలసి వస్తుంది ఆ యజమానికి. దారిపొడుగునా నౌకరుని హింసిస్తాడు. తన సౌకర్యం గురించి తప్ప మరేమీ ఆలోచించడు. మూడు సార్లు వీళ్లు దారి తప్పుతారు. ఆ క్రమంలో మంచు తుఫానులో ఒంటరిగా కొండల మధ్యన వీరిద్దరే ప్రయాణం చేస్తారు. ఆ యజమానిలోని మృత్యుభయం అతని ఉనికి గురించి, ఈ ప్రపంచంలో అతని స్థానం గురించి ఎన్నో ఆలోచనలను మొదటిసారి అతనిలో కలిగిస్తుంది. చివరకు అతను ఈ నౌఖరుని రక్షించి తాను మరణిస్తాడు. ఈ కథ మనసును కుదిపేస్తుంది.

ఇప్పటికీ ఓ దుర్మార్గుడు మంచివాడుగా మారే అవకాశం ఉండవచ్చేమో అనే నమ్మకంతోనే జీవించగలుగుతున్నానంటే ఈ కథ నా మనసుపై వేసిన ముద్ర అలాంటిది.

నిజాయితీ పరుడైన ఆ నౌఖరులో అప్పుడప్పుడూ తొంగి చూసే మరో ముఖాన్ని కూడా రచయిత కథలో చూపిస్తూ ఉంటాడు. సమజంలోని ధనబలం, స్థానబలం ఒకరిని రాక్షసునిగా మార్చి, అవే గుణాలున్న మరో వ్యక్తికి అవకాశం లేకపోవడం చేత మంచివానిగా నిలుపుతుంది. ఆ సమాజాన్ని వెనక్కు నెట్టిన తరువాత ఆ ఇద్దరు వ్యక్తులలోని మార్పు బైటకు వస్తుంది. ఆశ్చర్యంగా దుర్మార్గుడైన ఆ యజమాని, తనలోని అహం, పొగరు ఆ మంచు కోండల మధ్య వదిలించుకుని మహానుభావుడిగా మారిపోవడం గమనించినప్పుడు ఎన్నో ఆలోచనలు కలుగుతాయి. ఓ అధికారి తన అహాన్ని వదిలి మనిషిగా మారిన ఈ వైనం నన్ను ఎంతగా కదిలించిందంటే, జీవితంలో అత్యంత క్లిష్ట సమయాలలో కూడా మనుష్యులలో మార్పు రావచ్చు అన్న ఆశ నాలో చావకుండా ఇప్పటికీ మిగిలిపోయింది. ఎన్నో అనుభవాల తరువాత కూడా ఇంకా మనుష్యులపై ఓ నమ్మకం నాలో మిగిలి ఉండడానికి ఈ కథ ముఖ్య కారణం.

నా జీవితంలో కొన్ని సందర్భాలలో చూట్టూ ఉండే ఒంటరితనాన్ని అడ్డు పెట్టుకుని, తమ మంచితనం అనే ముసుగును వదిలి తమలోని వికృత స్వభావాన్ని చూపిన వ్యక్తుల్ని చూసాను. అయినా మనుషులలో మార్పు వస్తుందనే ఆశ నాలో మిగిలిపోయింది. ఇప్పటికీ ఓ దుర్మార్గుడు మంచివాడుగా మారే అవకాశం ఉండవచ్చేమో అనే నమ్మకంతోనే జీవించగలుగుతున్నానంటే ఈ కథ నా మనసుపై వేసిన ముద్ర అలాంటిది. ముఖ్యంగా ఈ కథలో ఆ యజమాని పాత్ర మదిలో జరిగే అంతర్మధనం సాహిత్య ప్రపంచంతో స్నేహం వలన నేను పొందిన గొప్ప అనుభవం. ఇది నా మనసుని ఇంకా అంటుకునే ఉంది.

‘రిసరక్షణ్’ నవల నా జీవితంలో చేసిన మేలు మాత్రం నేను మర్చిపోలేనిది.

ఇక టాల్‌స్టాయ్ రాసిన ‘రిసరక్షన్’ నవల ఇంచుమించు ఇదే కథనంతో ఉంటుంది. ఇది నాకు నచ్చిన అతి గొప్ప పుస్తకం. చనిపోదామని అనుకున్న సందర్భాలలో నాకు ఈ నవలలోని ప్రధాన పాత్ర గుర్తుకు వస్తూ ఉంటుంది. ఆ పాత్ర పొందిన మానసిక విజయం నాకు కూదా దక్కవచ్చన్న నమ్మకం, నన్ను అత్యంత క్లిష్టమైన పరిస్థితుల నుండి ఎన్నో సార్లు బైట పడేసింది. ఇది టాల్‌స్టాయ్ రాసిన ఆఖరి నవల. ఆయన ‘అన్నా కారనీనా’, ‘వార్ అండ్ పీస్’ ని ప్రపంచం కొనియాడుతూ ఉంటుంది. కాని ‘రిసరక్షణ్’ నవల నా జీవితంలో చేసిన మేలు మాత్రం నేను మర్చిపోలేనిది.

ఓ ధనిక యువకుడు తన ఇంట్లో పని చేస్తున్న పని అమ్మాయిని ప్రేమ పేరుతో మోసం చేసి ఆమెను అనుభవిస్తాడు. ఆమె గర్భవతి అని తెలుసుకుని ఆమెను ఆ ఇంటి నుండి గెంటివేస్తారు యజమానులు. ఏమీ చేయలేని స్థితిలో ఈమె వేశ్యగా మారిపోతుంది. పది సంవత్సరాల తరువాత ఆ యువకుడు ఆ నగరం కోర్టులో జడ్జీగా వస్తాడు. ఆ కోర్టుకు ఓ హత్యానేరంలో ఆ అమ్మాయి వస్తుంది. ఆమెను శారీరికంగా హింసించబోయన ఓ కస్టమర్ ను ఆమె చంపేస్తుంది. ఆ అమ్మాయిని కోర్టులో చూసి ఆ జడ్జి గుర్తుపడతాడు. ఆ అమ్మాయి ఆ స్థితిలోని నెట్టివేయబడడానికి తానే కారణం అని అతనికి అర్ధం అవుతుంది. ఇంత తప్పు చేసి తాను సమాజంలో ఉన్నత స్థితికి ఎదిగితే, చేయని నేరానికి ఆమె జీవితం పాడయిపోవడం అతనిలో ఆలోచన కలిగిస్తుంది. జైలుకి వెళ్ళి ఆ అమ్మాయిని కలుసుకుంటాడు, ఆమెతో పాటు ఇతర ఖైదీల జీవితాలను తెలుసుకుంటాడు. పేదరికాన్ని, సమాజంలోని హిపోక్రసిని మొదటి సారి మరో దృష్టితో చూస్తాడు. తన జీవితంపై అతనికి విరక్తి కలుగుతుంది. అబద్దాల మేడలలో జీవిస్తున్న మర్యాదస్తుల పాపాలు అతన్ని భయపెడతాయి. అప్పటి దాకా అతను గర్వపడే జీవితంలోని కుల్లు అతనికే భరింపరాని దవుతుంది. తన ధనాన్ని తన దగ్గర పని చేస్తున్న రైతులకు ఇచ్చి ఆ అమ్మాయితో ఆమె శిక్షా కాలంలో తోడుగా ఉండాలని సైబీరియా చేరతాడు. అయితే దారిలో ఆమె మరొకరిని ప్రేమిస్తుంది. వారిద్దరి వివాహం జరిపి అతను ఆమె జీవితం నుండి తప్పించుకుంటాడు.

కోర్టు బోనులో జడ్జీ స్థానంలో ఉన్న ఆ వ్యక్తిని ఆమె చూసి చిరునవ్వు నవ్వడం ఆ నవ్వుతో అతని జీవితానికి సరిపడా ఆమె శిక్ష వేయడం నా దృష్టిలో రచయిత అద్భుతమైన వ్యక్తీకరణ.

ఈ నవలలో ఆ వేశ్య పాత్ర నాకు అత్యంత ఇష్టమైన స్త్రీ పాత్ర. ముఖ్యంగా కోర్టు బోనులో జడ్జీ స్థానంలో ఉన్న ఆ వ్యక్తిని ఆమె చూసి చిరునవ్వు నవ్వడం ఆ నవ్వుతో అతని జీవితానికి సరిపడా ఆమె శిక్ష వేయడం నా దృష్టిలో రచయిత అద్భుతమైన వ్యక్తీకరణ. చాలా సందర్భాలలో నాకు ఎన్నో విధాలుగా నష్టం చేసి, దాని వలన అందిన లాభాన్ని నా కళ్ళ ముందే అనుభవిస్తూ, నా ముందు ఉన్నతమైన స్థానంలో, సెక్యూర్డ్ గా మిగిలిపోయి పైకి అమాయకంగా నటిస్తున్న వ్యక్తులను నేను భరించవలసి వచ్చినప్పుడు ఈ సీన్ ని రీప్లే చేసుకుంటూ ఉంటాను. అప్పుడు, వారి పట్ల నాలో ఉబికి వచ్చే ఆవేశం కాస్త తగ్గుతుంది. సెల్ప్ పిటీతో రగిలిపోవలసిన సమయంలో నాలో ఓ పట్టుదల, ఈ వ్యక్తుల చివరి మజిలీని ఆగి చూద్దాం అనే మొండి ధైర్యం, ముఖ్యంగా నేను పొందే నిజమైన విజయం వీరిని ఓపిగ్గా ఎదుర్కోవడమే అన్న నమ్మకం నాలో కలిగించిన పుస్తకం ఇది.

టాల్‌స్టాయ్ చేసిన తప్పుని స్త్రీగా నేను క్షమించలేను, కాని ఇంత అద్భుతమైన ప్రేరణాత్మక నవలతో నా జీవితానికి ఎన్నో సందర్భాలలో దారి చూపిన అతనంటే గురు భావం మాత్రం నాలో ఇప్పటికీ ఉంది.

ఈ రకమైన ఆలోచన నాలో పట్టుదలను, ప్రతి అపజయాన్ని, మోసాన్ని ఛాలెంజ్ గా తీసుకోగలిగే శక్తిని ఇచ్చింది. ఆ శక్తే నన్ను ఆత్మహత్య ప్రయత్నం నుండి ఎన్నో సార్లు కాపాడింది. ఇప్పుడు నేను చనిపోతే నన్ను ఎదుర్కునే అవకాశాన్ని వీరికి నేను దూరం చేస్తాను కదా. వీళ్ళ ఎదురుగా బ్రతకడమే నేను సాధించవలసిన విజయం అనే మొండితనం, మోసపోయిన ప్రతి సారి నాలో కలగడానికి ఈ పుస్తకం నాపై చూపిన ప్రభావం కారణం. ముఖ్యంగా తనను మోసం చేసి, తప్పు తెలుసుకుని నిజం గ్రహించి ఆమె కోసం అన్నీ వదిలి ఆమె వెంట వెళ్ళిన అతని ఎదురుగానే మరొకరిని ప్రేమించి వివాహం చేసుకున్న ఆ స్త్రీ అంటే నాకు పిచ్చ ప్రేమ. ఆమె ఆత్మవిశ్వాసం అంటే చెప్పలేనంత ఇష్టం. ఎటువంటు గడ్డు పరిస్థితిలో కూడా తన వ్యక్తిత్వాన్ని చంపుకోని ఆమెలా జీవించాలనే కోరిక నన్ను నడిపిస్తూ వస్తుంది.

ఈ నవల కథావస్తువు టాల్‌స్టాయ్ తన జీవితంలోనుండి తీసుకున్నారు. ఈ నవలలోని జడ్జీ నిజ జీవితంలో అతనే. తన యవ్వనంలో ఇంట్లోని పనివారిలో ఇద్దరిని తాను తన కామవాంచకు బలిచేసానని అతను చెప్పుకున్నాడు కూడా. ఎన్నో పుస్తకాలు రాసిన టాల్‌స్టాయ్ తన జీవిత కథను ఆఖరున రాసుకోవడం వెనుక అతనిలోని అంతర్మధనం అర్ధం అవుతుంది. టాల్‌స్టాయ్ చేసిన తప్పుని స్త్రీగా నేను క్షమించలేను, కాని ఇంత అద్భుతమైన ప్రేరణాత్మక నవలతో నా జీవితానికి ఎన్నో సందర్భాలలో దారి చూపిన అతనంటే గురు భావం మాత్రం నాలో ఇప్పటికీ ఉంది. గురువులను గౌరవిస్తాం, ప్రేమించాలని లేదు కదా. ప్రతి గౌరవం వెనుక ప్రేమ ఉండవలసిన అవసరమూ లేదు. నాలో నాకు అలా చాలా కాంట్రడిక్షణ్స్ ఉంటాయి.

ఓ సారి మా అబ్బాయి నాతో ఓ సందర్భంలో ఓ మాట అన్నాడు తాగుడు అన్నా, సిగరెట్లు అన్నా అంత అసహ్యం అంటావు మరి నువ్వు ఇష్టపడే “నీ హీరో లందరూ” తాగుబోతులే కదా అని. ఆ మాట అన్నప్పుడు నా స్టడీలో నా చుట్టూ ఉన్న ఫోటోలను చూపించాడు. సిగార్ తో చే, వెనుక ఓ మద్యం గ్లాసు బ్లో అప్ లో గురు దత్, పక్కనే సాహిర్, శ్రీ శ్రీ, టాల్‌స్టాయ్ ల ఫోటోలున్నాయి. నిజమే నా కత్యంత ఇష్టమైన వ్యక్తులలో చాలా బలహీనతలున్నాయి. సాహిర్ అంటే విపరీతమైన గౌరవం, గురుదత్ అంటే పిచ్చ ప్రేమ, శ్రీ శ్రీ అంటే ఎంతో భక్తి, చలం అంటే చాలా ఇష్టం, అయినంత మాత్రాన జీవితాన్నిపంచుకోవాలనిపించేటంత ప్రేమకి ఈ గౌరవాలకు, ఇష్టాలకు మధ్య ఎంతో భేదం ఉంటుంది.

మన జీవితంలో మనం కలిసి ఉండాలనుకునే వ్యక్తుల అలవాట్లనే మనం పట్టించుకుంటాం, వారి ప్రతి నడవడిక మనదిగా ఫీల్ అవుతాం, భాద్యతగా వారిని స్వీకరిస్తాం. ఇష్టపడడానికి, గౌరవించడానికి, ప్రేమించడానికి జీవితాన్ని పంచుకోవడానికి నా వరకు నాకు చాలా తేడాలున్నాయి. అసలు ఆ దృష్టితో చాలా మంది ఆలోచించరు కాబోలు.

నేను పైకి చెప్పుకోవడాని ఇబ్బందిపడే నా ఇష్టాలు, కొన్ని బైటపెట్టుకుని నవ్వులపాలైన సందర్భాలు అన్నీ ఒక్కసారిగా నాలో బైటికి వచ్చాయి.

తెలుగులో చలం గారి ‘ప్రేమలేఖలు’ నన్ను కొన్ని సందర్భాలలో రక్షించిన పుస్తకంగా చెప్పుకుంటాను. నాలో ఓ వింత భావుకత ఉండేది. మా యింట్లోని మనుష్యులకి అది చాలా దూరం. వారికి ఫీలింగ్స్ ఉండవని నేను అనను. కాని వారి స్పందనలకు నా స్పందనలకు చాలా తేడా ఉంటుంది. ఇంట్లో గోడలకు రంగు రంగు పెయింటింగులు ఉండడం నా కిష్టం అనుకోండి, ఆ గోడలు ఖాళీగా ఉండి, ఇల్లంతా మైదానంలా విశాలంగా ఉంచుకోవడం మా యింట్లో వారి కిష్టం. బైట కాస్త జాగా ఉన్నా నిండా పచ్చని చెట్లు వేసుకోవడం నా కిష్టం. వారికి ఓ యాభై మంది కూర్చోవడానికి విశాలంగా స్థలం ఉంచుకోవడం ఇష్టం. ఇలా చాలా వైరుద్యాలు మా మధ్య ఉండేవి. మల్లెపూలు, విరజాజులు, సంపెంగలు నా కిష్టం అయితే ఆ వాసనకు తలనెప్పి వచ్చే వాళ్ళు మా ఇంట్లో ఉన్నారు. వారికి పాపం నిజంగా అవి పడవు. ఇక నా స్నేహితులు, నేను కలిసి తిరిగే చాలా మందికి ఆర్ట్ కన్నా రిచ్నెస్ ముఖ్యం. ఇలాంటి వైరుద్యాల నడుమ నాకు చాలా ఒంటరితనంగా ఉండేది.

ముఖ్యంగా ఎవరికీ పనికి రాని నా భావుకత నాకెంత ముఖ్యమో, అది నా అస్తిత్వం ఎందుకు అవుతుందో నాకు తెలియపర్చిన పుస్తకం అది.

ఇప్పుడు ఆ స్థాయిని అధిగమించి నా అనుభవాలు, అనుభూతులు నా ఇష్టం అని ఎవరినీ లెక్కచేయని విధంగా జీవించడం అలవాటయ్యింది కాని మొదట్లో ఎవరికీ అర్ధం కాని నా ఇష్టాలు బైటికి చెప్పుకోవాలన్నా మొహమాటంగా ఉండేదాన్ని. పైగా వెక్కిరింతలు కూడా ఎదుర్కునేదాన్ని. జీవితాన్ని గడిపే విధానంలో కూడా నేను ఒంటరిగానే ఫీల్ అయ్యేదాన్ని. అందువలన చాలా ఇష్టాలు మనసులోనే సమాధి చేసుకునేదాన్ని.

చలం గారి పుస్తకాలలో చాలా పుస్తకాలు చదివినా ‘ప్రేమ లేఖలు’ మాత్రం ఇరవై ఐదేళ్లు దాటాకే చదవడం జరిగింది. ఆ లేఖలలో ఆయన భావుకత నాకు ఆయన పట్ల ఎంతో ఇష్టం కలుగజేసింది. నేను పైకి చెప్పుకోవడాని ఇబ్బందిపడే నా ఇష్టాలు, కొన్ని బైటపెట్టుకుని నవ్వులపాలైన సందర్భాలు అన్నీ ఒక్కసారిగా నాలో బైటికి వచ్చాయి. ముఖ్యంగా ఆ పుస్తకంలో చాలా సందర్భాలలో నన్ను నేను బైటికి చదువుకుంటున్న ఫీలింగ్ కలిగింది. ఆ పుస్తకం నన్ను నేను ఆక్సెప్ట్ చేసుకోవడానికి దోహదపడింది. ముఖ్యంగా ఎవరికీ పనికి రాని నా భావుకత నాకెంత ముఖ్యమో, అది నా అస్తిత్వం ఎందుకు అవుతుందో నాకు తెలియపర్చిన పుస్తకం అది.

అలాగే ఆయన రాసిన పుస్తకాలలో చాలా మంది ‘మైదానం’ ప్రస్తావిస్తారు కాని నాకు బాగా ఇష్టమైన పుస్తకం ‘దైవం ఇచ్చిన భార్య’ డీ. హెచ్. లారెన్స్ రాసిన ‘లేడీ చాటర్లీస్ లవర్’ ని పోలి ఉన్నట్లనిపించినా ఆ ఇంగ్లీషు నవల కన్నా నాకు బాగా నచ్చిన పుస్తకం ఇది. సమాజం విధించే అంక్షలను కనీసం ప్రశ్నించవచ్చు అనే ధైర్యాన్ని ఓ స్త్రీగా నాలో కలిగించిన పుస్తకం అది. ‘ లైఫ్ పార్టనర్’ లేదా “జీవిత భాగస్వామి” అనే పదాలకు నా స్వంత డెపినేషన్ ను చాలా ధైర్యంగా ఇచ్చుకోగల శక్తిని నాకు ఇచ్చిన పుస్తకం అది.

తమ గాధ వినిపించాలనే తపన అతి సామన్యమైన జీవితాలకు ఉంటుందని, వారిని చూడగల దృష్టికోణం అలవర్చుకోవడమే జీవితంలో మనిషి ఎదుగుదల అని నేను తెలుసుకుంది ఈ కథ చదివిన తరువాతే.

బుచ్చిబాబు గారి “నన్ను గురించి కథ వ్రాయవు” నాకు సామాన్యమైన జీవితాలలోని అసామాన్య కోణాలను పరిచయం చేసిన కథ. తమ గాధ వినిపించాలనే తపన అతి సామన్యమైన జీవితాలకు ఉంటుందని, వారిని చూడగల దృష్టికోణం అలవర్చుకోవడమే జీవితంలో మనిషి ఎదుగుదల అని నేను తెలుసుకుంది ఈ కథ చదివిన తరువాతే. ఈ కథ ద్వారా సినిమాలను నేను చూసే పద్దతిలో కూడా మార్పు వచ్చింది. కమర్షియల్ సినిమాలను ఇష్టపడవలసిన వయసులోనే పారెలెల్ సినిమా, జనం కథల పట్ల ఉత్సుకతను నాలో కలిగించిన కథ ఇది.

గోపీచంద్ గారి ‘ప్రఖ్యాతుని భార్య’ సమాజంలో ఉన్నత కుటుంబాలలో అదృష్టవంతులని అందరూ భావించే స్త్రీల జీవితాలలోని మరో కోణాన్ని నాకు పరిచయం చేసింది. ఈ కథ నాకు నేర్పిన గొప్ప గుణం ఎప్పుడూ నా కన్నా గొప్పగా అదృష్టవంతులుగా కనిపించే స్త్రీలను చూసి నేను అసూయ పడకపోవడం. వారి జీవితాలలో కూడా చీకటి కోణాలుండవచ్చని వాటిని దాచి పెట్టుకుంటూ కొందరు, సమాజం చూపే ప్రలోభాలకు లొంగి కొందరు జీవిస్తున్నంత మాత్రాన, ఉన్నత స్థాయిలో జీవిస్తున్న స్త్రీలను చూసి అసూయ పడవలసిన అవసరం లేదని, ఏ గూటికి తగ్గ సమస్య ఆ గూటికి ఉంటుందని, కనిపించే అదృష్టాల మాటున భాద్యతల మోపు ఉంటుందని అందువలన వారిని చూసి ఈర్ష్య పడవలసిన అవసరం లేదని, అలాగే మన అదృష్ట దురదృష్టాలను ప్రదర్శించుకోవలసిన అవసరంలోని ఇన్సెక్యూరిటి నుండి మనల్ని మనం కాపాడుకుంటూ జీవించాలని ఈ కథ నాకు నేర్పించింది. ఇది నన్ను చాలా విషయాలలో బాలెన్స్ కోల్పోకుండా నిలబడి ఉండేలా నేర్పించింది.

నేను పైన చెప్పుకొచ్చిన నవలలు, కథలు ప్రపంచ సాహిత్యంలో నిలవకపోవచ్చు, చాలా మందికి అవి అతి మామూలు విషయాలుగా అనిపించవచ్చు. కాని నాపై వాటి ప్రభావం మాత్రం ఈ రోజు దాకా ఉంది.

ఈ పుస్తకాల తరువాత నేను ఇంతకన్నా గొప్ప జీవిత సత్యాలతో నిండి ఉన్న పుస్తకాలను చదివే ఉంటాను. కాని సరి అయిన సమయంలో అవసరం అయిన విషయాన్ని చదువుతున్నప్పుడు అది మన మనసుపై ముద్రించుకుని ఉండిపోతుంది. నేను పైన చెప్పుకొచ్చిన నవలలు, కథలు ప్రపంచ సాహిత్యంలో నిలవకపోవచ్చు, చాలా మందికి అవి అతి మామూలు విషయాలుగా అనిపించవచ్చు. కాని నాపై వాటి ప్రభావం మాత్రం ఈ రోజు దాకా ఉంది. వీటి తరువాత నేను గొప్ప పుస్తకాలు కొన్నిచదివాను. కాని ఆ పుస్తకాలను నేను అర్ధం చేసుకునే స్థాయికి మాత్రం నన్ను చేర్చినవి నేను పైన చెప్పిన పుస్తకాలు మాత్రమే. అందుకే నా మనసులో ఆ కథలకు, రచయితలకు ఓ విశిష్టమైన స్థానం ఉంది. నా వ్యక్తిత్వాన్ని ప్రభావితం చేయడమే కాకుండా ఈ రోజుకీ ఆ ప్రభావంలో నన్ను ఉంచగల గొప్ప ఇతివృత్తాలు అవి.

నేను పైన ప్రస్తావించిన పుస్తకాలు అన్నీ కూడా నాకు పాతికేళ్లు రాక ముందు నేను చదివినవే. ఏ మాత్రం పరిపక్వత లేని రోజుల్లో ఈ ఇతివృత్తాలు నాకు ఆలోచించడం నేర్పించాయి. అవి నాతో పాటు నా జీవితంలోని అన్ని గడ్డు రోజుల్లో తోడు ఉన్నాయి. నేను నేనుగా మారడానికి దోహదం చేసాయి. నేను టాల్‌స్టాయ్ ‘రిసరక్షణ్’ గురించి చెప్పినప్పుడు దాస్తావ్స్కీ ‘క్రైం అండ్ పనిష్మెంట్’ ఇంకా గొప్ప పుస్తకం కదా అన్న మిత్రులు ఉన్నారు. ‘గబన్’ నవల ఇతివృత్తం గురించి చెప్పినప్పుడు మొపాసా ‘ది నెక్లిస్’ కథ ఇంత కన్నా గొప్పగా ఉండదా అని అడిగిన వాళ్ళూ ఉన్నారు. నిజమే ‘క్రైం అండ్ పనిష్మెంట్’ అతి గొప్ప నవల. కాని అది నేని ‘రిసరక్షణ్’ చదివిన తరువాత చదివాను. అంటే ఆ భావజాలానికి, మనిషి లోని మంచి చెడుల అంతర్మధనానికి నన్ను మొట్టమొదట పరిచయం చేసిన నవల కాబట్టి ‘రిసరక్షణ్’ నాకు ‘క్రైం అండ్ పనిష్మెంట్’ కన్నా కూడా ఇష్టం.

నాకు ఆ నవలతో ఓ పర్సనల్ ఫీల్ ఉంది. ఆ ఫీల్ కారణంగా కేవలం నా వ్యక్తిగత ఇష్టాన్ని, అనుభవం దృష్టితో ఆ పై పుస్తకాలను నేను ప్రస్తావించాను కాని అవి ప్రపంచ సాహిత్యంలో గొప్పవి అన్న డిబేట్ కోసం కాదు. నా వరకు నాకు అవి గొప్ప పుస్తకాలు, నన్ను ప్రభావితం చేసిన గ్రంధాలు.

రచయిత్రి పి. జ్యోతి హిందీ ఉపన్యాసకులు. చక్కటి సమీక్షకురాలు. హైదరాబాద్ లో పుస్తకాల పట్ల అభిరుచి పెంచడంలో విశేషంగా కృషి చేస్తున్న spreading Lights నిర్వాహకురాలు కూడా. పుస్తకం, సినిమా తనకు రెండు కళ్ళు. ప్రపంచానికి గవాక్షాలు. ఇటీవలే వీరు రచించన దిలీప్ కుమార్ సినిమాల సమగ్ర పరిచయ పుస్తకం కోసం ఈ లింక్ క్లిక్ చేసి తెప్పించుకోవచ్చు.

కాగా, తెలుపు కోసం రాస్తున్న ఈ శీర్షికలో తాను మొదటిసారిగా అంతర్ముఖంలోకి చూసుకుంటున్నారు. జీవితాన్నే పుస్తకంగా అనుభవాలనే చలన చిత్రంగా ఎంచి సరళమూ, నిరాడంబరమూ, సామాన్యమూ ఐన జ్ఞాపకాలను ఆత్మీయంగా పంచుకుంటున్నారు. ఈ శీర్షికలో మొదటి వ్యాసం మనసు పొరల్లో. రెండో వారం చిన్ననాటి చిరుతిళ్లు. మూడో వారం చిన్ననాటి సంగతులు. నాలుగో వారం పంచుకోవడంలో అనందం. ఐదో వారం ఒంగోలు గిత్తలు ….మా తాత. ఆరో వారం ‘చందమామ’తో మొదలు.  ఏడో వారం ఎవరు రౌడీలు? ఎవరు మర్యాదస్తులు??. ఎనిమిదో వారం నాకు తెలిసిన స్త్రీ వాది – My First Feminist. తొమ్మిదో వారం ఆ మూమెంట్ గోదావరి లాంటిదే. పదోవారం నేను వెతుకుతుంది గురు దత్ లాంటి స్పందించే హృదయాన్ని. పదకొండో వారం అవును. నా మేని ఛాయ నలుపు. పన్నెండో వారం ఇప్పుడు నేను ఎవరికీ కొరకరాని కొయ్యను. పదమూడో వారం ఆయన లేని లోటు బాధిస్తోంది.  పద్నాలుగో వారం శుభకార్యాల్లో ఒంటరి స్త్రీలు. పదిహేనో వారం అవును. దేశాన్ని ఉద్దరిస్తోంది మేమే. పదిహేనో వారం మోసమా – దురదృష్టమా? 16 వ వారం మరోసారి భార్యగా. మీరు చదువుతున్నది 17 వ వారం జ్ఞాపకాలు.